به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، حضور رئیس‌جمهور ایران، وزیر راه و شهرسازی به همراه جمعی از مقام‌های عالی‌رتبه کشور در باکو پیامی از دیپلماسی تعاملی را منتقل می‌کند که در این زمینه، گفت‌وگوی مستقیم و تعمیق همکاری‌های دوجانبه اولویت می‌یابد.
همان‌گونه که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در نشست با تجار و بازرگانان ایران و آذربایجان اظهار کرد که اگر تجارت و سرمایه‌گذاری میان همسایگان شکل بگیرد و ارتباطات صمیمی و عمیقی در حوزه‌های دانشگاهی، صنعتی، علمی و فرهنگی برقرار شود، می‌توانیم منطقه‌ای مملو از اعتماد و امنیت بسازیم. این بستر شکل گرفته به طور قطع از دل حمل و نقل ایمن و پایدار تحقق خواهد یافت.
با وجود اینکه ارتباطات گسترده اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای ایران و آذربایجان پیشینه‌ی تاریخی دارد، اما بسترهای گسترش همکاری‌های مشترک کمتر تقویت شده است. در این میان، صنعت حمل‌ونقل به عنوان محور دیپلماسی اقتصادی این قابلیت را دارد که مدیریت رقابت‌های ژئوپلیتیک و جذب سرمایه‌گذاری خارجی را محقق سازد.
بنابراین، امضای تفاهم‌نامه حمل‌ونقل ایران و آذربایجان در جریان سفر ریاست‌جمهوری که مقدمه آن در سفر فرزانه صادق، مقام عالی وزارت راه و شهرسازی به باکو در فروردین ماه امسال پایه‌ریزی شد، نشان می‌دهد که مسئولان آذربایجانی صنعت حمل‌ونقل را به عنوان یک بخش پرمنفعت برای همکاری با ایران انتخاب کرده‌اند. به نظر می‌رسد، این انتخاب هوشمندانه است چرا که حمل‌ونقل کمتر از مسائل امنیتی و انرژی تحت‌تأثیر رقابت‌های بین‌المللی قرار دارد.
از سوی دیگر، توسعه کریدورهای ریلی و جاده‌ای به ویژه تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا به عنوان حلقه وصل ایران به آذربایجان، پیش‌نیاز همکاری‌های دو طرف به شمار می‌رود. ارتقای پایانه‌های مرزی، تکمیل و احداث جاده‌های اتصالی به شرکای تجاری تنوع می‌بخشد. در شرایط امروز، دولت وفاق ملی با امضای چنین توافق‌نامه‌هایی نشان می‌دهد فاصله از نمادگرایی تا عملگرایی را کوتاه‌تر کرده و برای بازتعریف روابط ایران و کشورهای همسایه با برنامه‌ریزی مسنجم و مدون تلاش می‌کند.
البته نباید از چالش‌های پیش‌رو چشم‌پوشی کرد و پرسش‌های کلیدی از قبیل «چگونه اجرای پروژه‌های در ساختارهای سیاسی و اقتصادی دو طرف تعریف شده است؟» بی‌پاسخ بماند. در گزارش« کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد» به اختصار (UNCTAD) درباره‌ی کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) بر نقش ایران به عنوان کوتاه‌ترین مسیر ترانزیت تأکید و توصیه‌هایی از جمله ایجاد مکانیسم‌های مالی مشترک، استانداردسازی فرآیندهای گمرکی از طریق سیستم‌های دیجیتال و توسعه‌ی لجستیک مرزی با اولویت منطقه آستارا برای ایران و آذربایجان ارائه شده است.
در نتیجه، با تحقق این همکاری حمل‌ونقلی شاهد تغییر در پویایی منطقه‌ای خواهیم بود. بهره‌گیری موثر از ظرفیت‌های اجرایی، هماهنگی سیاسی، مدیریت رقابت‌های خارجی و تشکیل کارگروه‌های مشترک فنی جهت چاره‌اندیشی برای تفاوت‌های زیرساختی و قوانین حمل‌ونقل بین‌المللی بسیار تعیین‌کننده است.
پیش‌بینی می‌شود وزارت راه و شهرسازی در جایگاه بازوی اجرایی همکاری مشترک با جمهوری آذربایجان این قابلیت را دارد که توزیع جغرافیایی قدرت در منطقه را تغییر داده و وابستگی آذربایجان به مسیرهای جایگزین ترانزیت را کاهش دهد.